Pankreas kanseri pankreastaki iki farklı hücreden kaynaklanabilir. Sık olarak rastlanan adenokarsinoma pankreasın eksokrin hücrelerinden, diğer daha az rastlanan kanser türü de nöroendokrin hücrelerden (örneğin adacık hücreleri) gelişir. Adenokarsinoma nisbeten daha yaşlı insanlarda görülür.

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Sigara, alkol, diabet, kronik pankreatit, obezite, ileri yaş pankreas kanseri riskini artıran faktörlerdir. Ailede pankreas kanseri olanlar, ailesinde bazı kanser riski oluşturan genetik sendrom (örn. Lynch sendromu) olanlar yüksek risklidirler.

PANKREAS KANSERİ TANISI NASIL KONUR?

Maalesef, pankreas kanserinin belirti ve semptomları hastalık ilerleyinceye kadar ortaya çıkmayabilir.  En sık belirti, bele doğru yayılan karın ağrısıdır. İştah kaybı, istemsiz kilo kaybı olabilir. Pankreas başı tümörünün ana safra kanalını tıkaması durumunda; sarılık, dışkının renginin açılması, idrar renginin koyulaşması, kaşıntı ve ciltte sarılık ortaya çıkar. Yeni başlayan diabet ya da mevcut diabetin kontrol edilmesinin güçleşmesi de pankreas kanseri belirtilerinden biri olabilir.

Pankreas kanserinin tanısında ultrason (USG), bilgisayarlı tomografi (BT), magnetik rezonans (MR) ve endoskopik ultrasonografi (EUS) kullanılmaktadır. Özellikle küçük/erken devredeki kanserlerin teşhisinde EUS çok yararlıdır. EUS ile aynı zamanda pankreastaki kitleden biopsi almak da mümkündür. EUS, pankreas kanserinin ameliyat edilebilirliği (rezektabilite)nin belirlenmesinde bilgisayarlı tomografiye çok önemli  katkılar sağlar ve hastanın tedavisinin doğru karar verilmesine yardımcı olur.

PANKREAS KANSERİNİN ERKEN TANISI

Pankreas kanserinin erken devrede teşhisi zordur. Pankreas karnın derin bölümünde, omurganın önünde bulunur ve rutin fizik muayene sırasında görülmesi ya da hissedilmesi zordur. Tümör/kanser büyüyünceye kadar hastalarda da pek şikayet olmayabilir. Risk grubunda olmayan hastalarda rutin check-up programlarında pankreasa özel bir tarama testi genellikle yapılmamaktadır.

Pankreas kanseri riski yüksek olan aile bireylerinde, bazı testler pankreas kanserinin erken devrede  teşhisine yardımcı olabilir. Bu amaçla endoskopik ultrason (EUS) ve MR önerilmektedir. EUS ve MR geniş kitlelerde tarama amacıyla kullanılmaz, fakat pankreas kanseri açısından kuvvetli aile hikayesi olan veya riski artıran genetik sendromu olan aile bireylerinde EUS veya MR kullanılabilir. EUS 2 cm ve daha küçük olan kitleleri BT ve MR’dan daha iyi görüntüleyebilmektedir.