KOLON KANSERİ ERKEN TANISI

Kolon kanseri ülkemizde kanser nedenleri arasında üçüncü en sık rastlanan kanser türüdür. Kolorektal kanser olarak da anılır, rektum ve kolonlardan kaynaklanır. Genellikle barsak duvarında bir polip veya adenomdan gelişir. Barsak duvarındaki küçük oluşum, ortalama 10 yıllık bir dönemde kansere dönüşebilir ve barsak duvarını aşarak barsak dışı organlara yayılabilir.

SEBEPLERİ

Çoğu kanserde olduğu gibi sebep bilinmemektedir, fakat sigara, alkol, yağlı ve kırmızı etten zengin diyet, yaş, ailede kolon kanseri hikayesi olması kanser riskini artıran faktörlerdir.

BELİRTİLERİ

Kolon kanserli hastalarda aşağıdaki belirtilerden bazıları olabilir;

• Karın ağrısı
• Dışkılama alışkanlığında değişme
• Dışkıda kan görülmesi
• İştah kaybı
• Şişkinlik
• Halsizlik
• Bulantı ve kusma

KİMLER TARANMALIDIR?

Kolon kanseri erken devrede saptanarak ve poliplerin küçükken ve kanser olmadan ortadan kaldırılması ile büyük ölçüde önlenebilen bir hastalıktır. Poliplerin sıklığı yaşla artar ve çok büyük olmadıkları sürece kolonoskopik yöntemlerle kolayca tedavi edilebilirler. Her ne kadar poliplerin hepsinde kanser gelişme potansiyeli yoksa da poliplerin yok edilmesi kanser gelişme riskini belirgin biçimde azaltır. 50 yaşından itibaren her 10 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Eğer ailede kolon kanseri hikayesi varsa ya da 3 haftadan fazla süren karın ağrısı, dışkıda kan, dışkılama alışkanlığında değişme gibi belirtiler varsa doktora danışılarak daha erken kolonoskopi yapılmalıdır.

ÜNİTEMİZDE TARAMA NASIL YAPILMAKTADIR?

İlk olarak şikayetleriniz, ayrıtılı anamneziniz (tıbbi özgeçmişiniz), yaşam tarzınız, yeme alışkanlığınız, soy geçmişiniz uzman doktor tarafından değerlendirilir. Doktor sizin için gerekli olan testleri belirler ve kolonoskopi hazırlığı ve işlemin yapılması hakkında bilgi verir.

Kolon temizliği yapıldıktan (işlemden önceki akşam ve işlem sabahı alınan laksatif ilaçla) sonra hastanın ağrı ve rahatsılık duymaması için sedarif ilaçlar verilerek kolonoskopi işlemi gerçekleştirilir. Kolonoskopi sırasında kolonlarda rastlanan anormalliklerden biyopsi alınabilir, tedavi edilebilir, polipektomi yapılabilir, kanama varsa durdurulabilir.

Kolonoskopi genellikle 30 dakika sürer, hazırlık ve dinlenme ile birlikte işlem için ortalama 2 saat ayrılmalıdır.

Kolonoskopiden bir kaç gün sonra kolonoskopi, biyopsi ve kan sonuçları hakkında bilgi verilir.

KOLONOSKOPİDEN SONRA

Eğer kolonoskopide önemli bir patoloji saptanmamışsa genellikle 10 yıl boyunca yeni bir taramaya gerek yoktur.

Eğer polip saptanmışsa, poliplerin sayısına, büyüklüklerine ve patolojik inceleme sonuçlarına göre gelecekte nasıl ilerlenmesi gerektiği konusunda bilgi verilir.

ULUSAL KOLOREKTAL KANSER TARAMA STANDARTLARI

Sağlık Bakanlığımızın belirlediği standartlara göre; 50 yaş ve üzerinde olanlarda ,iki yılda bir gaitada Gizli Kan Testi (GGK)  ve 10 yılda bir kolonoskopi ile tarama yapılmalıdır.
Yüksek riskliYüksek Riskli Olgularda (Birinci derece akrabalarında kolorektal kanser veya adenomatöz polip, ülseratif kolit, Crohn Hastalığı ya da kalıtsal polipozis veya polipozis dışı sendrom öyküsü olan bireyler) tarama 40 yaşından itibaren kolonoskopi yapılmalıdır. Genel bir kriter olarak birinci derece akrabasında kolon kanseri olan bireylerde akrabanın kanser teşhisinin konduğu yaştan 10 yaş erkenden kolonoskopi yapılmalıdır.

KOLONOSKOPİ YAPILANLARIN ÇOĞUNDA KANSER SAPTANMAMAKTADIR

Her ne kadar riskli durumlar ve belirtiler yukarıda söz konusu edilmişse de kolonoskopilerin bir çoğunda kanser saptanmamaktadır. 50 yaş üzeri insanların yaklaşık %20-30’unda polip saptanmaktadır ve bu poliplerin alınmasıyla daha ileri bir işlem yapılmasına gerek kalmamaktadır.